Το πρανάγιαμα είναι η πρακτική της ρύθμισης της αναπνοής. Εισπνέεις, εκπνέεις και κρατάς την αναπνοή σου με συγκεκριμένη σειρά και πρόθεση. Ο στόχος είναι να συνδεθεί το σώμα με το μυαλό.
Τι είναι το πρανάγιαμα;
Στη γιόγκα, το πρανάγιαμα συνδυάζεται με άλλες πρακτικές, όπως οι σωματικές στάσεις (asanas) και ο διαλογισμός (dhyana). Όλες μαζί ευθύνονται για τα πολλά οφέλη της γιόγκα. Σανσκριτικά, «prana» σημαίνει ενέργεια και «yama» σημαίνει έλεγχος. Το πρανάγιαμα είναι μια Αγιουρβεδική πρακτική ελέγχου της αναπνοής, όπου ρυθμίζεις τον χρόνο, τη διάρκεια και τη συχνότητα κάθε εισπνοής, εκπνοής και κράτημα αναπνοής. Ο σκοπός είναι η ενοποίηση σώματος και νου.
Η πρακτική πρανάγιαμα μπορεί να περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές τεχνικές αναπνοής, όπως η εναλλακτική αναπνοή από το ρουθούνι (nadishodhana), η «νικηφόρα αναπνοή» (ujjayi), ο βόμβος της μέλισσας (bhramari) και η αναπνοή «φυσούνα» (bastrika).
Αυτές οι αναπνευστικές ασκήσεις μπορούν να γίνουν με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα, μπορείς να τις εφαρμόσεις ενώ κάνεις στάσεις γιόγκα, κατά τη διάρκεια διαλογισμού ή και μόνες τους.
Οφέλη πρανάγιαμα
Τα οφέλη πρανάγιαμα έχουν μελετηθεί εκτενώς. Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι το γιόγκα πρανάγιαμα μπορεί να ωφελήσει την υγεία με διάφορους τρόπους.
Μειώνει το άγχος
Το πρανάγιαμα ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα (ξεκούραση και πέψη), ηρεμώντας σώμα και νου. Έρευνες δείχνουν ότι μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης. Τεχνικές όπως το Nadi Shodhana είναι ιδανικές για εξισορρόπηση των συναισθημάτων. Μάλιστα, ερευνητές βρήκαν ότι τέσσερις εβδομάδες πρανάγιαμα μπορούν να μειώσουν σημαντικά το αντιληπτό στρες και να βελτιώσουν την ψυχολογική ποιότητα ζωής.
Βελτιώνει τον ύπνο
Οι βαθιές αναπνευστικές πρακτικές, όπως το πρανάγιαμα, βοηθούν στη ρύθμιση του ύπνου, αφού απαιτούν συγκέντρωση στην αναπνοή και προάγουν βαθιά χαλάρωση. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για άτομα με αϋπνία.
Σύμφωνα με έρευνα του 2024, το πρανάγιαμα μπορεί επίσης να βελτιώσει την ποιότητα ύπνου σε άτομα με υπνική άπνοια. Η μελέτη έδειξε ότι η πρακτική της ρύθμισης της αναπνοής μείωσε το ροχαλητό και την υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ενισχύει το ανοσοποιητικό
Η υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση) αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό. Το στρες είναι βασικός παράγοντας για την υπέρταση. Η πρακτική πρανάγιαμα μπορεί να μειώσει αυτόν τον κίνδυνο, προάγοντας τη χαλάρωση.
Επίσης, η αργή και συνειδητή αναπνοή δυναμώνει τους πνεύμονες. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η αναπνοή στη γιόγκα μπορεί να μειώσει τις λιγούρες σε όσους προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα. Ο διαλογιστικός χαρακτήρας του γιόγκα πρανάγιαμα φαίνεται να μειώνει τα αρνητικά συμπτώματα της στέρησης.
Σε βοηθά να εξασκήσεις την ενσυνειδητότητα
Κατά τη διάρκεια του πρανάγιαμα, χρειάζεται να παρατηρείς την αναπνοή και τις αισθήσεις της. Αυτό σημαίνει ότι μένεις στο παρόν, αντί να σκέφτεσαι παρελθόν ή μέλλον. Η πρακτική της αναπνευστικής ρύθμισης έχει ηρεμιστικό αποτέλεσμα, που στηρίζει την ικανότητα ενσυνειδητότητας. Ορισμένοι ερευνητές επισημαίνουν ότι μπορεί να αυξήσει τη συγκέντρωση οξυγόνου, τροφοδοτώντας τα εγκεφαλικά κύτταρα και βελτιώνοντας την προσοχή.
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να κάνεις πρανάγιαμα;
Για να εφαρμόσεις το πρανάγιαμα αποτελεσματικά, προτίμησε την αυγή ή το σούρουπο, όταν οι ρυθμοί της φύσης είναι ήρεμοι και η θερμοκρασία ήπια. Αν δεν είναι εφικτό, απλώς απόφυγε να το κάνεις μέσα σε δύο ώρες μετά από βαρύ γεύμα.
Ο χώρος είναι επίσης σημαντικός. Πολύ κρύο και χάνεται η συγκέντρωση. Πολύ ζέστη και το σώμα βαραίνει. Ιδανικά, βρες έναν χώρο με ήπια θερμοκρασία, όπου αισθάνεσαι άνετα με ένα ελαφρύ ρούχο.
Για να έχεις πραγματικά οφέλη πρανάγιαμα, χρειάζεται καθαρό μυαλό και εστίαση. Άφησε στην άκρη τις σκέψεις και τις έντονες συναισθηματικές φορτίσεις. Ο στόχος δεν είναι η επίδειξη, αλλά η προσωπική ανάπτυξη.
